İlber Ortaylı (d. 1947), Türk tarih profesörüdür.

1947 yılında Bregenz, Avusturya`da bir göçmen kampında Kırım Tatarı bir ailenin çoçuğu olarak dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini İstanbul ve Ankara'da tamamladı. 1965'te Ankara Atatürk Lisesi'nden mezun oldu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (1968) ile Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih bölümünü bitirdi. Viyana Üniversitesi'nde Slavistik ve Orientalistik okudu.

Yüksek lisans çalışmasını Chicago Üniversitesi'nde Prof. Halil İnalcık ile yaptı. Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden "Tanzimat Sonrası Mahalli İdareler" adlı tezi ile doktora derecesi aldı (1978), "Osmanlı İmparatorluğu'nda Alman Nüfus[z]u" adlı çalışmasıyla da doçent (1979), 1989'da profesör oldu.

Viyana, Berlin, Paris, Princeton, Moskova, Roma, Münih, Strazburg, Yanya, Sofya, Kiel, Cambridge, Oxford ve Tunus üniversitelerinde misafir öğretim üyeliği yaptı, seminerler ve konferanslar verdi. Yerli ve yabancı bilimsel dergilerde 16. yüzyıl ila 19. yüzyılı Osmanlı tarihi ve Rusya tarihi ile ilgili makaleler yayınladı. 1989-2002 yıllları arasında Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde İdare Tarihi Bilim Dalı Başkanı olarak görev yapmış, 2002 yılında Galatasaray Üniversitesi'ne, 2 yıl sonra Bilkent Üniversitesi'ne geçmiştir. Halen (2005) Topkapı Sarayı Müdürlüğü görevini de yürütmektedir. Şu anda Galatasaray Üniversitesi'nde tarih dersleri vermektedir

İlber Ortaylı, Uluslararası Osmanlı Etütleri Komitesi yönetim kurulu üyesi ve Avrupa İranoloji Cemiyeti üyesidir.

İlber Ortaylı, Türkçe, Osmanlıca, Kırım Tatarca, Arapça, Farsça, Almanca, Fransızca, İtalyanca, Latince, Yunanca, Rusça, Slovakça, Romence, Sırpça, Hırvatça ve Boşnakça bilmektedir.

Eserleri

• Tanzimat'tan Sonra Mahalli İdareler (1974)
• Türkiye'de Belediyeciliğin Evrimi (İlhan Tekeli ile birlikte, 1978)
• Türkiye İdare Tarihi (1979)
• Osmanlı İmparatorluğunda Alman Nüfuzu (1980)
• Gelenekten Geleceğe (1982)
• İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı (1983)
• Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Yerel Yönetim Geleneği (1985)
• İstanbul'dan Sayfalar (1986)
• Studies on Ottoman Transformation (1994)
• Hukuk ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devletinde Kadı (1994)
• Türkiye İdare Tarihine Giriş (1996)
• Osmanlı Aile Yapısı (2000)
• Tarihin Sınırlarına Yolculuk (2001)
• Osmanlı İmparatorluğu'nda İktisadi ve Sosyal Değişim (2001)
• Osmanlı Mirasından Cumhuriyet Türkiye'sine (Taha Akyol ile birlikte, 2002)
• Osmanlı Barışı (2004)
• Barış Köprüleri Dünyaya Açılan Türk Okulları (2005)
• Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek 1 (2006)
• Kırk Ambar Sohbetleri (2006)
• Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek-2 (2006)
• Eski Dünya Seyahatnamesi (2007)
• Avrupa ve Biz (2007)
• Batılılaşma yolunda (2007)
• Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek-3 (2007)
• Mekan Ve Olaylarıyla Topkapı Sarayı (2007)
• 1.cd-
• 2.cd-
• 3.cd-